جستجو در:
دانش سنتی پیشینیان همواره بیانگر سازگاری مناسب مردم ایران با ناملایمات اقلیمی و محیطی است. در طول تاریخ، این تطابق به شناسایی دانش با ارزشی بهنام «دانش بومی» انجامیده که بیتوجهی به آن تاکنون باعث بروز خلل اساسی در برنامههای توسعه پایدار شده است. در این میان، زیستبوم خلیج گرگان بهواسطۀ شرایط خاص زیست محیطی همواره در کانون توجه قرار داشته و محل شکلگیری فعالیتهای مختلف مرتبط با این زیستبوم بوده است. بدیهی است که این تعاملات متقابل انسان و طبیعت زمینهساز شکلگیری دانش و فرهنگ و شیوههایی است که در طول قرنها شکل گرفته و به نسلهای بعد منتقل شدهاند و اصطلاحاً «بومشناسی فرهنگی» نامیده میشوند.
در این مقاله، جنبههایی از فرهنگ زیستمحیطی صیادی حاشیهنشینان خلیج گرگان با بهره از رویکرد دانش بومیشناسی فرهنگی و تأکید بر علم مردمشناسی برای تولید دادهها بررسی شد. این مطالعه در پی آن است تا نحوۀ تعامل و ارتباط سنتی صیادان با زیستبوم و چگونگی بهره از طبیعت بهمنظور شناخت و تسهیل امور مرتبط با معیشت را بررسی کند.
نتایج حاصل نشان میدهد ماهیگیران منطقه از دانش منحصربهفردی در زمینۀ شناخت و زمانبندی اصولی و منطبق با طبیعت برای صید برخوردارند. آنان با بهره از شیوههایی مشارکتی صیادی میکنند که از گذشته و بهطور سنتی وجود داشته است و بدینترتیب، ضمن رعایت سنتهایی ارتزاق میکنند که در طول سالها پایه و اساس نظام اجتماعی جامعهشان بوده است. با وجود این، شیوههای مشارکتی صید ماهی امروزه بهواسطۀ حمایتنکردن مراجع در حال زوال است و حمایت بیشتر دستاندرکاران را میطلبد.
بازنشر اطلاعات | |
![]() |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |